(...) W procesie rozwoju nauki, ewolucjonizm przetarł swoją dorogę do psychologii, która z czasem coraz mniej interesuje się wewnętrznym światem człowieka dostępnym w introspekcji. Człowiek zaczyna być rozu-miany, jako wynik sił dostosowawczyczych organizmu. Psychologia zaczyna badać ludzkie reakcje na czy-nniki środowiska. Nowy paradygmat wymusza nowe metody - obiektywnną obserwację, a wraz z nią testy.

Skąd pomysł na testy?

Francis Galton, zajmujący się możliwością udosko-nalenia istot ludzkich (eugeniką), postanowił stworzyć skalę, która mierzyłaby cechy psychiki ludzkiej, pozwalając na stwierdzenie, czy dany osobnik należy do ludzi genialnych, czy nie. Podstawą pomysłu była koncepcja belgijskiego statystyka Queteleta, który wprowadził pojęcie „człowieka przeciętnego”. W kon-sekwencji opracowano rozkład inteligencji w grupie ludzkiej oraz sporządzono testy. Zapoczątkowany został ruch testologów w psychologii. Do pomysłów Galtona nawiązał Binet, który stworzył skalę testową dla potrzeb szkolnictwa.

Z tego nurtu badań wyrosła psychologia różnic indy-widualnych. Galton badając geniuszy i porównując ich wyniki z wynikami ludźmi przeciętnymi poszukiwał cech wyróżniających osoby szczególnie uzdolnione.

Współcześnie bardziej ufamy testom, próbujemy "podskoczyć" do średniej. Od dziecka uczymy się tego, co wymagają od nas inni, a zwłaszcza szkoła. W ten sposób zapominamy o introspekcji, uważności, o talencie, który jest w nas, a nie na zewnątrz, i który może nigdy nie zostać rozpoznany – jeśli sami tego nie zrobimy.

(fragment artykułu J. Femiak;

z wykorzystaniem: 

Z. Rosińska, Cz. Matusewicz:

Kierunki współczesnej psychologii, ich geneza i rozwój, Warszawa 1984)